"તમારા મિસીસ ?"

રજનીકુમાર પંડ્યાની વાર્તા `મિસીસ' માંથી

`ખૂબ કમાયો. ખૂબ ખર્ચ્યુ. ખૂબ મઝા કરી, ખૂબ ફર્યો, બધાના બહુ બધાં કામ કર્યા, આંબા વાવ્યા આંબા, નામ મેળવ્યું - જબરદસ્ત - વર્લ્ડ લેવલે.'

"તમારા મિસીસ ?"

એમનો ગુલાબી થવા આવેલો ચહેરો એકદમ કાળો પડી ગયો. ત્રસ્ત અને પીડાની રેખાઓથી ભરપૂર - ચશ્માં ઉતાર્યા. આંખો ઝીણી ઝીણી થઈ ગઈ. પાંપણો સામે રણની રેત ઊડતી હોય એમ એકબીજી સાથે જોડાઈ ગઈ. હોઠ ચડી ગયા; હોઠ ઉપર એક વિચિત્ર. કોઈ પરત્વે. તિરસ્કાર હોય એવો ભાવ પૂરની માફક ચહેરા પર ફરી વળ્યો. રૂમાલ કાઢીને એણે હોઠ લૂછ્યા.

`સોરી, મેં તમને ખોટો સવાલ પૂછી લીધો.'

`તમે શું કરો? સૌ એ તો પૂછે જ ને ! સૌને એમ હોય કે આટલા રૂપિયા-પૈસાવાળો, કીર્તિ, વસ્તાર, શક્તિ, સ્થિતિવાળા માણસની પત્ની વિષે ન પૂછીએ તો અવિવેક ગણાય. પણ પૂછ્યા પછી હું મારા દિલ્ના ઝેરને છુપાવી શકતો નથી. મારી મિસીસ...' એ બોલ્યા ને આખા મોંમા કડવાશ ભરાઈ ગઈ હોય એમ ચહેરો બગડી ગયો : `સાક્ષાત નરક... જવા દો, જવા દો.'

એવું ભણીને આવજે...

મણિલાલ હ. પટેલની વાર્તા તોફાનમાંથી

`જે સગાં હોય છે એ વહાલાં નથી હોતાં ને જે વહાલાં હોય છે એ સગાં નથી બનતાં... વિધિની આ વિચિત્રતાનો જવાબ છે તારી પાસે સગી? ભણવા જાય છે તો એવું ભણીને આવજે...'

સચ્ચાઈ અને લાગણીની કિંમત

મણિલાલ હ. પટેલની વાર્તા ચાંદરણાંમાંથી

`આપણામાં સચ્ચાઈ અને લાગણી બેઉ હોય તો એનીય કિંમત ચૂકવવી પડે છે. સંવેદનશીલતા કેવડો મોટો શાપ બની બેસતી હોય છે...' ત્યારે ન સમજાયેલી નિકેતની વાર આજે સમજાય છે, એક અવતાર રાહ જોવાની એની સમજણ પણ.

આજે સવારે સપનુ આવ્યુ

આજથી લગભગ ૯ વર્ષ પહેલાં મેં નક્કી કર્યુ હતું કે હવે હું કદી શાયરી નહીં લખું. વચ્ચે એક-બે વાર લખી હતી પણ પહેલાં જેમ લખતો તેમ અચાનક નહોતો લખતો મારે ખાસ લખવા બેસવુ પડતું હતું. આજે જેમ લખી છે તેમ આપોઆપ નહોતી લખાતી. એ હિસાબે આજે વર્ષો પછી કાંઈ લખ્યુ છે.

આજે સવારે સપનુ આવ્યુ. જેને વિષે જાગતા જો વીચાર આવી જાય છે તો ગુસ્સો આવે છે કે મેં કોને પ્રેમ કર્યો અને ખબર નહીં હજુ કેમ કરુ છું અને હું કેમ એને માફ કરી રહ્યો છું, એનુ એક સપનુ આવ્યું.

સપનુ તો એજ હતુ જે જાગતા હોય છેં, એને સમજાવવાનુ કે તુ આ શુ કરે છેં. શું કરવા જીવન બરબાદ કરે છે. પણ આજના સપનામાં કાંઈક વિશેષ હતું. મે એને રોજની જેમ પકડી અને મારી બાહોમાં લીધી અને સમજાવવા લાગ્યો. અને મેં એનો સ્પર્શ અનુભવ્યો. જે હુ એને મારી બાહોમાં લઈને હંમેશા અનુભવતો હતો તેવો અને મારી આંખ ખુલી ગઈ અને હું એને શોધતો જ રહ્યો........

અને તરત આ લીટી તો કાગળ પર લખાઈ ગઈ.

આજે પણ
હું ઉંઘમાંથી જાગું છું,
ને મારો હાથ તને શોધે છે.

આજે પણ
હું સ્વપન જોઉ છું,
ને તારો સ્પર્શ અનુભવુ છું.

આજે પણ
હું વરસાદમાં પલળું છું,
ને તારી ગરમી અનુભવુ છું.

આજે પણ
હું ફુલ જોઉ છું,
ને તારી સુવાસ આવે છેં.

આજે પણ
હું શાંત બેઠો હોઉ છું,
છતાં મારૂ મન તારી પાછળ દોડે છે.

આજે પણ
હું ભીડમાં ઉભો હોઉ છું,
ને તારો ચહેરો શોધું છું.

આજે પણ
હું "એક્લો" બેઠો હોઉ છું,
ને તારો સાથ અનુભવુ છું.

નારીને ઠંડી રેત ધારી છે!

હાલમાં ધુમકેતુની નવલકથા ચૌલાદેવી વાંચી. તેના છેલ્લા પાના પરથી થોડી સંવેદના......

આપણી આ નદીની ઠંડી રેતમાં કોઈ એકાદ રાતે એકલાં ફરતાં મને જે અનુભવ થયો છે એવો જ અનુભવ - ધ્યેય વિનાની શૂન્યતાનો - મને તો નારિ પાસે થી મળ્યો છે. ત્યારથી મે ઠંડી રેતને નારી ધારી છે: ને નારીને ઠંડી રેત ધારી છે!

છે હાથ હાથમાં છતાં મીલોની દૂરી છે

છે હાથ હાથમાં છતાં મીલોની દૂરી છે

મજબૂરી સાથે રહેવાની વચમાં ઢબૂરી છે.

પૂરી જો થઈ જશે તો પછી કોણ પૂછશે ?

કિંમત છે એટલે કે તું ઈચ્છા અધૂરી છે.

મહેંદીનો રંગ કેમ થયો ઘેરો આટલો ?

દિલમાં મેં વેદનાને બરોબર વલૂરી છે.

આંસુના પૂર પર તું પ્રતિક્ષાના બાંધ બંધ,

પગમાં ભલેને બેડી હો, શ્રદ્ધા સબૂરી છે.

મૂંગો છું અર્થ એનો પરાજય ગણો નહીં,

ફિતરત છે મારી આ ને આ દિલ પણ ફિતૂરી છે.

તું શબ્દ મારાં છે અને છે શબ્દ મારાં શ્વાસ,

જીવન જરૂરી, એથી વધુ તું જરૂરી છે.