છાની વાતને એની ફડક છે

મારી જ અંદર, એક એકાકી સડક છે,
દ્વંદ્વોના દરિયા છે, વિચારોના ખડક છે.

જો જીભ આવે ભીંતને, તો તો શું થશે ?
પ્રત્યેક છાની વાતને એની ફડક છે.

ફૂલોને મળવા તોય દોડી ગઇ હવા,
એને ખબર છે, કાંટાનો પહેરો કડક છે.

હું તો કરું છું પ્રેમ, ને વાતો તમે,
મારા-તમારા વચ્ચે બસ, આ ફરક છે.

આંખો અમારી છે એવો હક્ક દૃશ્યનો
આંસુ કહે, એવો અમારો મલક છે.

હમણાં જ એ આવી ગયા, એથી જ તો,
‘ધૂની’ શ્વાસના ચહેરા ઉપર કેવી ચમક છે
-: ધૂની માંડલિયા

ઉંચકી સુગંધ એક ઊભું ગુલાબ

ઉંચકી સુગંધ એક ઊભું ગુલાબ
એની વેદનાની વાતોનું શું?
કાંટાંથી છોલાતી લાગણી ને સપનાંઓ
ઉંઘ છતાં જાગવાનું શું?

સુવાસે પડઘાતું આખું આકાશ
છતાં ખાલીપો ખખડે ચોપાસ.
ઉપવનના વાયરાની લે છે કોઇ નોંધ?
કોણ વિણે છે એકલી સુવાસ?
વાયરો કહે તેમ ઉડવાનું આમ તેમ
વાયરાનું ઠેકાણું શું?

ધારોકે ફૂલ કોઇ ચૂંટે ને સાચવે,
ને આપે ને સુંઘે તો સારું.
ધારો કે એક’દીની જિંદગીમાં મળવાનું,
થોડું રખાય તો ય સારું.
પણ ઉપવનમાં ઝુરવાની હોય જો સજા,
તો મળવાના ખ્વાબોનું શું ?

ઉંચકી સુગંધ એક ઊભું ગુલાબ
એની વેદનાની વાતોનું શું?
-: ભાગ્યેશ જહા

અશ્રુ ચાલ્યા જાય છે

તું કહે છે અશ્રુ ચાલ્યા જાય છે
હું કહું છું જિંદગી ધોવાય છે

યાદ તારી ઉરમાં માતી નથી
એટલે તો આંખથી છલકાય છે

હાથ મારો છોડી એ જાતા નથી
બેઉ દુનિયા હાથમાંથી જાય છે

અર્થની ચર્ચા મહીં શયદા બધો
જિંદગીનો અર્થ માર્યો જાય છે
-: શયદા

ન થયા

આમ અછતા ન થયા આમ ઉઘાડા ન થયા,
હાથ ફૂલોમાં ઝબોળ્યા ને સુંવાળા ન થયા.

સ્વપ્ન તો આંખમાં આવીને રહે કે ન રહે,
ઘેર આવેલ પ્રસંગો ય અમારા ન થયા.

તાગવા જાવ તો – ખોદાઇ ગયા છે દરિયા,
અર્થ શોધો તો – અમસ્થા ય ઉઝરડા ન થયા.

એક વરસાદનું ટીપું અમે છબીમાં મઢ્યું,
ત્યારથી ભેજભર્યા ઓરડા કોરા ન થયા.

સમુદ્ર લોહીમાં ખીલ્યો, ખીલ્યો, ઝૂલ્યો ને ખર્યો,
બળી ‘ગ્યો છોડ લીલોછમ ને ધુમાડા ન થયા.

આજ ખાબોચિયાનાં થાય છે શુકન રણમાં,
તો ય ભાંગી પડેલ જીવને ટેકા ન થયા.

આજ વરસાદ નથી એમ ના કહેવાય, રમેશ,
એમ કહીએ કે હશે, આપણે ભીના ન થયા.
-: રમેશ પારેખ

આપણી રૂ જેવી જાત છે

ખુલ્લી પડેલ પ્રીતનો અરથકળી કળી એ જાણ્યો
શરમની મારી ધરતીએકાળી રાતનો ઘૂમટો તાણ્યો.

કંઇ પણ બોલ્યા વિના છૂટા પડયા,
ઉમ્રભર એના પછી પડઘા પડયા.

જાત્રા હોય છે તારી શેરી જવું
અન્યથા ચાલવું છે માત્ર થાકવું.

સમયના હાથમાં મેંદી અમે એમ જ નથી મૂકી
ક્ષણોને પીસવામાં કેટલી તકલીફ વેઠી છે.

પોટાશ જેવો આજનો આ વર્તમાન છે,
ને કમનશીબે આપણી રૂ જેવી જાત છે.

તને મોડેથી સમજાશે

સમી સાંજે ઝૂકી આંખે, બગીચે બાકડે બેસી
અને એકાંત પી જાવું તને મોડેથી સમજાશે
સમયસર ચાલવા જાવુ, ઉદાસી ઢાંકવા જાવું
અને ટોળે ભળી જાવું… તને મોડેથી સમજાશે

અજાણી આ સફર વચ્ચે, અરીસાના નગર વચ્ચે,
ન ગમતી સૌ નજર વચ્ચે અને આઠે પ્રહર વચ્ચે,
મળીને જાતને સામે જરા અમથુ હસી લઈને,
ખુદીને છેતરી જાવું … તને મોડેથી સમજાશે

ઘણાં વરસો પછી એવું બને ગમતી ગલીમાથી સહજ રીતે નીકળવાનું બને,
ધબકાર જૂના લઈપછી મનગમતો ત્યાંથી સાદ આવે, યાદનો વરસાદ આવે પણ,
ફરી જાવું… તને મોડેથી સમજાશે

લઈ તીરાડ ચહેરા પર, ધ્રુજારી હાથમાં લઈને,
સમયના ફૂલની ખુશ્બૂ સતત આ શ્વાસમાં લઈને
સફેદી થઈ અરીસે જઈ, ધરીને મૌન હોઠો પર,
નજરથી કરગરી જાવું … તને મોડેથી સમજાશે .....
-: જિગર જોષી

ऐ मातृभूमि

ऐ मातृभूमि तेरी जय हो, सदा विजय हो
प्रत्येक भक्त तेरा, सुख-शांति-कांतिमय हो
अज्ञान की निशा में, दुख से भरी दिशा में
संसार के हृदय में तेरी प्रभा उदय हो

तेरा प्रकोप सारे जग का महाप्रलय हो
तेरी प्रसन्नता ही आनंद का विषय हो

वह भक्ति दे कि 'बिस्मिल' सुख में तुझे न भूले
वह शक्ति दे कि दुख में कायर न यह हृदय हो
-: रामप्रसाद बिस्मिल